Gazze kentinde ateşkesin ardından binlerce kişi, yıkılmış evlerini görmek ve kurtarılabilecek eşyaları toplamak için mahallelerine döndü.
Ancak, Cebaliye, Şeyh Rıdvan ve Ebu İskender gibi bölgelerde halk, yıkımın arasında patlamamış patlayıcı robotlarla karşılaştı.
Sivil Savunma yetkilileri, bu robotların tam olarak nerelerde bulunduğunu bilmediklerini ve halkın büyük korku içinde yaşadığını söylüyor.
Euro-Med İnsan Hakları İzleme Örgütü, 1 Eylül’de yayımladığı raporda, İsrail’in bu robotları Mayıs 2024’ten itibaren Cebaliye mülteci kampında kullanmaya başladığını ve Ekim ateşkesine kadar “benzeri görülmemiş bir hızla” yaygınlaştırdığını belirtti.
Rapora göre, bu dönemde yalnızca Gazze ve Cebaliye’de günde yaklaşık 300 konut bu yöntemle imha edildi.
Robotlar, zırhlı taşıyıcıların içine yerleştirilen patlayıcılardan oluşuyor. İsrail askerleri, bu araçları zırhlı buldozerlerle hedef noktalara sürükledikten sonra uzaktan patlatıyor.
Gazze Sivil Savunma Sözcüsü Mahmud Basal, robotların “öldürücü menzilinin yaklaşık 500 metreye” ulaştığını belirterek, “altyapıdaki tahribatın akıl almaz boyutlarda” olduğunu söyledi.
Cebaliye mülteci kampından 22 yaşındaki Şerif Şadi, İsrail’in saldırısıı sırasında robotların çıkardığı sesi ilk duyduğunda “daha önce hiçbir bombada duymadığı bir gürültü” ile karşılaştığını anlattı.
“Robot, tüm apartman bloğunun içine giriyor ve birkaç saniye sonra bütün mahalle yerle bir oluyordu,” dedi.
“Koşmaya başladım, 100 metre kadar uzaklaştım ama patlamanın şiddetiyle kendimi enkaz altında buldum. Daha yakın olanlardan hiçbir iz kalmadı.”
Şadi, birkaç gün sonra bir arkadaşını da benzer bir patlamada kaybettiğini söyledi:
“Birlikte hastaneye giderken başka bir robot gördük. Panikle kaçtık, sonra patlama oldu. Geri döndüğümde arkadaşım tamamen yok olmuştu.”
Euro-Med raporu, bu robotların “ayrım gözetmeyen, yaygın yıkım gücü” nedeniyle yasaklı silahlar kategorisine girdiğini, sivil alanlarda kullanılmasının “hem savaş suçu hem de insanlığa karşı suç” teşkil ettiğini belirtiyor.
İsrail ordusu ise bu iddialar hakkında kamuoyuna herhangi bir açıklama yapmadı.
Gazze’deki Filistin Tıbbi Yardım Derneği Direktörü Dr. Muhammed Ebu Afaj, bu robotların patlamadan sonra da ölümcül etkiler bıraktığını söyledi.
“Patlamalardan sonra güçlü, keskin bir koku ve yoğun duman kalıyor. İnsanlarda nefes darlığı, boğulma hissi ve solunum yolu zehirlenmeleri görülüyor,” dedi.
Ebu Afaj, bu gazların kurşun ve diğer zehirli kimyasallar içerebileceğini belirtti.
Gazze kentinin Sabra Mahallesi’nde yaşayan Ümmü Ahmed el-Dreimli ise, “Barut ve yanmış metal kokusu ciğerimize yapışıyor, patlamadan sonra bile nefes almakta zorlanıyoruz,” diyerek durumu anlattı.
Sivil Savunma ve Ambulans Medya Departmanı’ndan Muhammed Ebu Temmus, İsrail’in bu robotları “kara saldırısından önce alanı düzleştirmek” için kullandığını söyledi.
“Bir hava saldırısı birkaç binaya zarar verebilir ama robotlar on binanın bulunduğu tüm bir sokağı yok ediyor” dedi.
Ebu Temmus’a göre, İsrail ordusu bu robotları genellikle ambulans ve kurtarma ekiplerinin girişini engellemek için kullanıyor. Bazı bölgelerde kurtarma ekipleri, enkazın büyüklüğü nedeniyle artık sokakların nerede başladığını bile tespit edemiyor.
Ateşkes sonrası sivil savunma ekipleri, bazı bölgelerde patlamamış robotlar buldu. Tal ez-Zatar’da incelenen bir robotun içinde “tanımlanamayan sarı renkli macun benzeri bir madde” tespit edildi.
Ebu Temmus, “Yapabildiğimiz tek şey çevresini güvenlik şeridiyle kapatıp insanları uzak tutmak. Ancak bu robotları etkisiz hâle getirmek için gerekli ekipman Gazze’ye sokulamıyor,” dedi.
Uzmanlar, İsrail’in bu yeni nesil patlayıcı robotlarını savaş alanında sistematik yıkım ve sivilleri yıldırma stratejisinin bir parçası olarak değerlendirdi.